Jeszcze do niedawna pojęcie „sygnalista” kojarzyło się głównie z filmami lub doniesieniami medialnymi o korupcji w dużych firmach. Dziś to realna kwestia, z którą muszą zmierzyć się setki polskich przedsiębiorców i instytucji. Ustawowa ochrona sygnalistów staje się obowiązkiem – ale czy tylko? A może także szansą na lepsze, bardziej przejrzyste relacje w miejscu pracy?
Kto, co i dlaczego?
Unijna Dyrektywa 2019/1937 to dokument, który nie pozostawia złudzeń – państwa członkowskie muszą wprowadzić przepisy chroniące osoby zgłaszające naruszenia prawa. Polska – podobnie jak wiele innych krajów – była zobowiązana do implementacji tych przepisów. Chociaż proces legislacyjny nie przebiegał błyskawicznie, obowiązki są już znane.
Nowe regulacje obejmą firmy zatrudniające co najmniej 50 osób, sektor publiczny oraz organizacje działające w branżach wrażliwych (np. finanse, zdrowie, bezpieczeństwo). Każdy z tych podmiotów musi stworzyć wewnętrzny system, który umożliwi pracownikom bezpieczne i anonimowe zgłaszanie nieprawidłowości.
Nie tylko obowiązek, ale i wyzwanie
Wdrożenie systemu dla sygnalistów wymaga nie tylko spełnienia wymogów formalnych, ale przede wszystkim przemyślanej komunikacji wewnętrznej. W wielu firmach już sama idea zgłaszania „problemów z wewnątrz” budzi obawy. Czy to donos? Czy pracownik nie zostanie zaszufladkowany jako „nielojalny”?
Tymczasem celem przepisów nie jest ściganie pracodawców, lecz umożliwienie szybkiego reagowania na potencjalne naruszenia – zanim przerodzą się one w poważne kryzysy wizerunkowe lub prawne.
Dlaczego ochrona sygnalistów się opłaca?
Firmy, które podejdą do tematu odpowiedzialnie, mogą na tym realnie zyskać. Korzyści to m.in.:
-
szybkie wykrywanie nieprawidłowości,
-
poprawa relacji z pracownikami,
-
wzmocnienie zaufania do zarządu,
-
ograniczenie ryzyka reputacyjnego i prawnego.
To także istotny element zarządzania ryzykiem – podobnie jak audyt finansowy czy kontrola jakości.
A co, jeśli nic nie zrobimy?
Ignorowanie obowiązku wdrożenia systemu ochrony sygnalistów to nie tylko ryzyko sankcji administracyjnych. To także utrata reputacji w oczach pracowników, kontrahentów i opinii publicznej. W dobie transparentności i odpowiedzialności społecznej biznesu (CSR) takie podejście może mieć długofalowe skutki.
Podsumowanie
Ochrona sygnalistów to znacznie więcej niż obowiązek prawny. To element nowoczesnego zarządzania i szansa na realne usprawnienia wewnątrz organizacji. Można potraktować ten temat jako kolejne uciążliwe rozporządzenie – lub jako impuls do budowy zdrowszej kultury organizacyjnej, w której uczciwość i odpowiedzialność nie są tylko hasłami.